İnsan psikolojisi üzerine etki eden kaygı ve üzüntü durumları giderek daha da ayrıntılı incelenmektedir. Stresin bununla birlikte kaygı ve üzüntünün insana bir çok bedensel ve ruhsal etkileri mevcuttur. Bağışıklık sisteminin çalışmasından kalp damar sistemine kadar bir çok bedensel işlev stres karşısında olumsuz etkilendiği gibi kişinin zihinsel fonksiyonları da olumsuz etkilenir. Kısacası stres , kaygı ve üzüntüden uzak duran insanlar daha sağlıklı olmakta ve uzun vadede daha sağlıklı yaşamaktadırlar.
Hangi durumlarda etkilenir?
Örnek olarak depresyondaki kişileri verebiliriz. Depresyon kişide yoğun üzüntü oluşturan bir hastalıktır. Depresyondaki kişiler sık sık unutkanlıktan yakınırlar. Bunun nedeni ise zihnin hatırlama ve kavrama fonksiyonlarının bu dönemde yavaşlamasıdır. Depresyondaki kişi her gün bir defada okuyup anladığı köşe yazısını depresyona girdikten sonra birkaç kez okuduktan sonra anladığını fark edebilir. Veyahut yemeği ocakta unutma, eşyalarını gittiği yerlerde unutma , her zaman hatırladığı telefon numaralarını hatırlayamama olabilir.Aynı şekilde kaygı (anksiyete) durumları da kişinin zihinsel hatırlama ve yorumlama sürecini olumsuz etkiler. Biz bunu panik ve aşırı kaygı halindeki birisinin söyleyeceği herşeyi unutması tahtaya kalkan bir öğrencinin eğer heyecanlı ise öğretmen karşısında bildiği şeyleri dahi söyleyememesi şeklinde günlük yaşamımızda da örneklerini görmekteyiz.
Zihinsel fonksiyonlar nedir ?
Zihinsel fonksiyonları genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz. Öğrenme, kavrama, anlama, dikkat ve konsantrasyon, kaydetme(hafızaya alma), kaydedilen bilgiyi çağırma(hatırlama), kaydedilen bilgiyi kullanma, yeni bilgi ve eski bilgileri bir araya getirip sonuç çıkarabilme olarak özetleyebiliriz.
Zihinsel fonksiyonlar nasıl etkilenir?
Beyinde işlev gören bazı nörotransmiterler vardır. Bu nörotransmiterlere örnek olarak serotonin ve noradrenalin verilebilir. Üzüntü ve kaygı durumlarında bu nörotransmiterlerin miktar ve dağılımı değiştiğinden dolayı kişinin zihinsel fonksiyonları olumsuz yönde etkilenmektedir. Aynı zamanda üzüntü ve kaygı durumlarında vücutta bazı hormonlarında etkili olduğu söylenmektedir.
Neler yapmalı?
Zihinsel fonksiyonların olumsuz etkilenmemesi hatta genel olarak bütün vücudun etkilenmemesi için stres ve üzüntüden uzak durmak gerekir. İş stresi , ekonomik zorluklara bağlı stres, şehir hayatı, gürültü, sosyal izolasyon , aile içi anlaşmazlıklar kişide oldukça fazla etki bırakmaktadır. Bu türlü durumlarda kişinin hayatı çok olumsuz etkilenmişse profesyonel bir yadım alınması uygun olur.Kaygı ve üzüntü durumu bir hastalık halini aldığı zaman kullanılan ilaçlar hastalığı iyileştirerek zihinsel performansı da düzeltmektedir. Ek olarak psikoterapi ve relaksasyon teknikleri ile bu türlü bir durum tedavi edilebilir. Kişi kendi başına stresi azaltma yollarını kullanarak stresini bir miktar azaltıp rahatlayabilir.(bakınız www.cocukaile.com stresinizi azaltma yolları)